Is een rookmelder verplicht?

Je hoort er steeds meer over: rookmelders in huis. Misschien heb je ze al hangen, misschien ook niet. Maar dan komt de vraag: is een rookmelder eigenlijk verplicht? Het antwoord is ja. Sinds juli 2022 moet elke woning in Nederland op elke verdieping een werkende rookmelder hebben. Toch weten veel mensen dat niet, of ze denken dat het alleen voor nieuwbouwhuizen geldt.

In dit blog leggen we je uit wat de regels zijn en wat jij concreet moet doen om aan de wet te voldoen. Maar we gaan verder dan dat. We laten je ook zien waarom een rookmelder geen papieren verplichting is, maar simpelweg een belangrijke keuze voor je eigen veiligheid. We helpen je te begrijpen waar je melders moet hangen, waar juist niet, en wat je kunt doen om je huis snel en eenvoudig brandveilig te maken.

In het kort: is een rookmelder verplicht?

Een rookmelder is verplicht. Per 1 juli 2022 moet er in Nederland in elke woning minimaal 1 rookmelder per verdieping aanwezig zijn. Op elke verdieping moet dus een gecertificeerde rookmelder hangen.

De plicht geldt voor alle woningen, ongeacht of je huurt of koopt. Dit geldt ook voor bestaande bouw. 1 rookmelder per verdieping is de verplichte basis, maar voor extra veiligheid mag je natuurlijk altijd meer rookmelders ophangen.

Rookmelderverplichting: wat houdt het precies in?

De verplichting komt uit het Bouwbesluit (artikel 6.21). Kort gezegd: er moet een rookmelder hangen op elke verdieping met een verblijfsruimte of vluchtroute. In de praktijk betekent dit dat je in een standaard eengezinswoning op de begane grond een melder ophangt (bijvoorbeeld in de hal) en op elke verdieping daarboven opnieuw een (bijvoorbeeld op de overloop). Ook in een appartement of flat geldt één melder per verdieping in de gemeenschappelijke hal of gang. Zo garandeer je dat de brandmelder elke etage bereikt.

Voor wie geldt de rookmelderplicht?

Deze plicht geldt alleen voor woningen: particuliere huizen, appartementen en huurwoningen. Niet voor bedrijfspanden of winkels. 

Zowel huiseigenaren als verhuurders moeten zich eraan houden. Als eigenaar of verhuurder ben je verantwoordelijk om de melders op te hangen. Huurders moeten wel meewerken: meestal wordt verwacht dat je als huurder de batterijen vervangt en de melders test of schoonmaakt. Het is dus voor eigenaren/verhuurders een wettelijke taak, en voor huurders een plicht om mee te werken aan het onderhoud.

Welke voorwaarden gelden voor rookmelders in huis?

Wettelijk is vereist dat elke rookmelder een CE‑keurmerk heeft en voldoet aan de Europese norm NEN-14604. Daar moet je op letten bij aankoop. Verder schrijft de wet niets extra voor: er is geen verplichting om melders aan te sluiten op het lichtnet en je hoeft melders niet verplicht aan elkaar te koppelen. 

In de bestaande bouw volstaan rookmelders op batterij. In nieuwbouw is meestal een bedrade installatie met batterij-back-up verplicht. Wel is het verstandig om te kiezen voor melders met een lange batterijduur (ongeveer 10 jaar) en een betrouwbaar merk. Zo hoef je lang niet jaarlijks batterijen te wisselen en voorkom je valse alarmen. 

Rookmelders en verzekeringen: hoe werkt dat precies?

Wat betekent dit voor je woonverzekering? Voor nu verandert je verzekeringsdekking niet als je geen rookmelder hebt. De meeste opstal- en inboedelverzekeraars koppelen de aanwezigheid van rookmelders nog niet aan premie of uitkering. Heb je geen melder, dan kun je nog steeds aanspraak maken op de verzekering bij brandschade.

Belangrijker is: doe het voor je eigen veiligheid. Installeer rookmelders niet voor de verzekering, maar omdat ze in potentie jouw en andermans levens kunnen redden. 

Ik heb geen rookmelder: wat nu?

Heb je nu helemaal geen rookmelder hangen? Dan overtreed je de wet. In theorie kan de gemeente een boete geven, maar in de praktijk vindt handhaving vaak plaats bij verkoop of verhuur of bij een brandonderzoek. Het grootste risico is echter juridisch en praktisch.

Blijkt na een brand dat er geen melders in je woning hing, dan kun je aansprakelijk worden gesteld voor de gevolgen. Als verhuurder kan dit leiden tot huurprijsverlaging of boetes.

Waar in huis moet je rookmelders plaatsen?

Wettelijk moet er minimaal een rookmelder op elke verdieping hangen, maar de beste plekken kies je naar de vluchtroute. Hang de melders dus op vluchtroutes: meestal in de hal beneden en op de overloop boven. Monteer ze aan het plafond, op minstens 50 cm van muren en hoeken. 

Plaats de melder niet in keukens of badkamers, omdat het valse alarmen kan veroorzaken. Hang liever een melder vlak buiten zulke ruimtes. In de keuken kun je in plaats daarvan ook een hittemelder overwegen: die reageert op hitte in plaats van rook en gaat niet af van stoom.

Lees ook: wat is het verschil tussen een hittemelder en een rookmelder?

Welke rookmelder moet ik kopen?

Een rookmelder uit de bouwmarkt is vaak prima, zolang hij, zoals eerder geschreven, een CE‑keurmerk heeft en NEN-14604-gecertificeerd is. Een goedkoop model kan dus voldoen.

Wij raden daarnaast een melder aan met een 10-jaars batterij, zodat je niet elk jaar batterijen hoeft te verwisselen. En kies bij voorkeur een melder met testknop en batterijindicator. Voor grotere huizen zijn gekoppelde rookmelders handig: als er brand is, gaan dan meerdere melders af zodat iedereen wordt gewaarschuwd.

Bedrade melders kun je laten installeren door een vakman. Ze werken op 230 V en hebben bij stroomuitval een noodbatterij. Dit is vooral verplicht in nieuwbouw. 

Veelgestelde vragen

We krijgen regelmatig vragen en hebben deze vragen hieronder voor je uitgeschreven:

Ik woon al jaren in dit huis, geldt dit ook voor mij?

Ja. De wet geldt sinds 1 juli 2022 voor alle bestaande woningen. Het maakt niet uit hoe oud jouw huis is of hoe lang je er al woont: vanaf deze datum had je al een rookmelder in je woning moeten hebben.

Hoe belangrijk is een rookmelder echt?

Heel belangrijk. In Nederland vinden jaarlijks zo’n 100.000 woningbranden plaats en de meeste dodelijke slachtoffers vallen door rook. Een rookmelder kan dus levens redden.

Zonder melder merk je een brand pas op als het te laat is. Zie het zo: een rookmelder is een extern reukorgaan dat jou waarschuwt, terwijl je zelf niets ruikt tijdens je slaap.

Praktische tips voor je rookmelder

Rookmelders ophangen is één ding. Maar om er zeker van te zijn dat ze goed blijven werken, moet je ze ook op de juiste manier plaatsen, onderhouden en regelmatig testen. Hieronder geven we je een aantal simpele, maar belangrijke tips waarmee je direct aan de slag kunt. Zo weet je zeker dat je melders op het juiste moment doen wat ze moeten doen: jou waarschuwen bij gevaar.

• Check elke verdieping
  Loop door je huis en tel de rookmelders. Elke woonlaag en gang bij slaapkamers moet er minstens één hebben.
  
• Monteer ze goed
  Hang de melders aan het plafond, minstens 50 cm van muren of hoeken. Zo kan rook er ongehinderd in trekken.
  
• Test regelmatig
  Druk maandelijks op de testknop en luister of ze hard piepen. Een knipperend lampje alleen is geen garantie dat hij werkt.
  
• Kies slimme melders
  Gebruik bij voorkeur rookmelders met ingebouwde 10-jaarsbatterij. Overweeg ook (draadloos) gekoppelde melders: dan gaan meerdere melders tegelijk af bij brand.
  
• Vermijd vochtige plaatsen
  Hang geen melder in de keuken of badkamer (stoom veroorzaakt valse alarmen). In keukens kun je een hittemelder gebruiken.
  
• Onderhoud
  Maak elke paar maanden de melders stofvrij met een doekje of stofzuiger. Stof en vuil kunnen de melder minder gevoelig maken.

Conclusie: waarom een rookmelder verplicht is

Een rookmelder is sinds 2022 verplicht op elke verdieping van je woning. Controleer meteen of je huis hieraan voldoet. Ontbreekt er eentje? Hang er direct een op de juiste plek. Het is een kleine investering en het kan potentieel het leven van jou en andere mensen redden.

Zonder rookmelder word je niet wakker van rook, met alle risico’s van dien. Een goed geplaatste melder geeft je die kostbare extra seconden om veilig weg te kunnen vluchten.